Μαθήματα

Εδαφολογία

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

Θεωρία:

Εδάφη και η εξέλιξη τους – Εδαφογένεση. Αποσάθρωση. Βασικά συστατικά εδαφών. Κοκκομετρική σύσταση εδαφών. Κοκκομετρικά κλάσματα και φυσικός τους ρόλος. Κλάσεις κοκκομετρικής σύστασης του εδάφους. Ορυκτολογική σύσταση εδαφών. Πρωτογενή ορυκτά: δομή, φυσικοχημικές ιδιότητες. Δευτερογενή ορυκτά: δομή, φυσικοχημικές ιδιότητες. Υδατική διαχείριση. Χημικές ιδιότητες εδαφών και η επίδραση τους στη φυσιολογία της αμπέλου. Ικανότητα εναλλαγής κατιόντων, βαθμός κορεσμού με βάσεις. Οξύτητα (pH) εδάφους και σημασία της για την αμπελοκαλλιέργεια. Βελτίωση όξινων και αλκαλικών εδαφών. Αλατούχα και νατριωμένα εδάφη και η διαχείρισή τους. Ρυθμιστική ικανότητα εδάφους. Οργανική ύλη εδάφους. Σημασία οργανικής ύλης και πηγές αυτής. Φυσικές ιδιότητες εδάφους: δομή, πορώδες, θερμοκρασία εδάφους και σημασία της, χρώμα εδάφους, βάθος εδάφους, αερισμός-πορώδες. Μορφολογία εδάφους: εδαφική κατανομή, εδαφικοί ορίζοντες και επίπεδα. Εδαφική υγρασία και διαχείρισή της. Βασικές αρχές και πρακτικές άρδευσης αμπελώνα. Ταξινόμηση εδαφών. Τάξεις ελληνικών εδαφών. Χαρτογράφηση και περιγραφή χαρτογραφικών μονάδων. Προσδιορισμός γονιμότητας. Τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους. Στοιχεία λιπασματολογίας. Ανόργανα και οργανικά λιπάσματα. Υπολογισμός λιπαντικών αναγκών. Οικολογία εδαφών. Οικολογία αγρού και αμπελώνα. Εδαφική διάβρωση. Εδαφικές απαιτήσεις οινοποιήσιμων ποικιλιών. Αξιολόγηση και εκτίμηση εδαφών.

Εργαστήριο:

  • Δειγματοληψία εδάφους: Σχεδιασμός και πράξη. Εδαφικοί ορίζοντες.
  • Προετοιμασία δείγματος προς ανάλυση.
  • Μηχανική σύσταση εδαφών. Μηχανική ανάλυση και εκτίμηση υφής.
  • Υγρασία, εδάφους, πορώδες εδάφους, φαινομενική πυκνότητα.
  • Οξύτητα (pH) εδάφους. Ανθρακικά άλατα.
  • Ρυθμιστική ικανότητα εδάφους.
  • Οργανική ουσία εδάφους.
  • Προσδιορισμός γονιμότητας.
  • Αξιολόγηση εδαφικών τύπων για αμπελοκαλλιέργεια.
  • Άσκηση στο πεδίο.

Μαθησιακοί Στόχοι

Το μάθημα αποσκοπεί να μεταδώσει στον σπουδαστή τις απαραίτητες γνώσεις και έννοιες που θα τον καταστήσουν ικανό να μελετά και να διαχειρίζεται τα εδαφολογικά δεδομένα μιας περιοχής, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αξιολογεί τη δυναμικότητα και την καταλληλότητα αυτής για την αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντων.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

  • αναγνωρίσει τους διαφορετικούς τύπους εδάφους, τις ιδιοτητές τους κλπ.,
  • γνωρίζει τα βασικά συστατικά και τις αρχές που διέπουν τη φυσικοχημεία των εδαφών, έτσι ώστε να είναι σε θέση να υπολογίζει τις ανάγκες ενός αμπελώνα σε θρεπτικά στοιχεία και νερό,
  • να αυξήσει την παραγωγικότητα του εδάφους,
  • οργανώνει και να πραγματοποιεί δειγματοληψία εδαφικών δειγμάτων σ’ έναν αμπελώνα καθώς να εκτελεί και να αξιολογεί τα αποτελέσματα των βασικών εδαφικών αναλύσεων,
  • διαχειριστεί συνολικά το έδαφος ενός αμπελώνα για οινοπαραγωγή.

Γενικές Ικανότητες

  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις.
  • Λήψη αποφάσεων.
  • Αυτόνομη Εργασία.
  • Ομαδική εργασία.
  • Εκτέλεση εδαφικών πειραμάτων.
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών.
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων.
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον.
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου.
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

  • Πρόσωπο με πρόσωπο.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

  • Χρήση Τ.Π.Ε. τόσο στις παραδόσεις των μαθημάτων όσο και στην εργαστηριακή εκπαίδευση με στόχο την πρόκληση διαλόγου με τους φοιτητές και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης τους.
  • Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω της  ηλεκτρονικής πλατφόρμας e‐class.

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις26
Εργαστηριακές Ασκήσεις26
Εργασία50
Μη καθοδηγούμενη μελέτη23
Σύνολο125

Αξιολόγηση Φοιτητών

Τελική εξέταση που περιλαμβάνει:

  • Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης και Ανάπτυξης Δοκιμίων.
  • Λύσεις ασκήσεων.
  • Γραπτή εργασία θεωρητική και αποτελέσματα εργαστηρίου.
  • Παρουσίαση γραπτών εργασιών κατά τη διαδικασία του μαθήματος.

Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι πλήρως προσβάσιμα από τους φοιτητές

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

Ελληνική:

  1. ΚΑΛΥΒΑΣ, Δ., (2003): Εδαφολογία – Αξιολόγηση εδαφών, τοποκλιματικές συνθήκες και κρασί. Εκδόσεις ΙΩΝ, Αθήνα, ISBN 960-411-336-4.
  2. ΜΗΤΣΙΟΣ, Ι.Κ., (2001): Εδαφολογία. Εκδόσεις ZYMEL, Αθήνα, ISBN 960-7116-18-6.
  3. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Χ., (2005): Εδαφολογία – Εργαστηριακές ασκήσεις. Εκδόσεις Έμβρυο, Αθήνα, ISBN 960-8002-38-9.

Ξενόγλωσση:

  1. ASHMAN, M.R., PURI, G., (2000): “Essential Soil Science: A Clear and Concise Introduction to Soil Science”. Blackwell Publishing, ISBN 0632048859, 9780632048854.
  2. GLADSTONES, J., (2000): “Viticulture and Environment”, Winetitles Australia, ISBN 1875130128.
  3. HARPSTEAD, M.I., SAUER, T.J., BENNETT, W.F., (2001): “Soil Science Simplified”, Blackwell Publishing, ISBN 0813829429, 9780813829425.