Μαθήματα

Διαχείριση Ποιότητας στη Γεωργία

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

Το μάθημα περιλαμβάνει τις βασικές αρχές και έννοιες της διαχείρισης ποιότητας μέσα από τα αειφορικά συστήματα που εφαρμόζονται και αναγνωρίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο.

  • Θα αναλυθούν τα κυριότερα πρότυπα αειφορικής γεωργίας, που μπορούν να πιστοποιηθούν από διαπιστευμένους φορείς και είναι αναγνωρισμένοι τόσο από την εθνική όσο και από την παγκόσμια αγορά.
  • Θα αναπτυχθούν οι μέθοδοι, οι διαδικασίες και οι διεργασίες αυτών των προτύπων, οι οδηγίες εργασίας και τα έντυπα που πρέπει να τηρούνται για την ολοκλήρωση της διαχείρισης ποιότητας, στις επιχειρήσεις του αμπελοοινικού τομέα.
  • Θα αναλυθούν τα προαπαιτούμενα των συστημάτων διαχείρισης ποιότητας για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή των σχετικών συστημάτων στον αγρό (on site).
  • Θα προσδιοριστούν οι κίνδυνοι και θα αξιολογηθούν τα κρίσιμα σημεία ελέγχου, που πρέπει να παρακολουθούνται, ώστε να παραχθούν αγροτικά προϊόντα ασφαλή και ποιοτικά για κατανάλωση.
  • Θα παρουσιαστεί το σύστημα διαχείρισης που αφορά την παραγωγή βιολογικών προϊόντων, οι απαιτήσεις του και οι διεργασίες που θα πρέπει να τηρούνται σε ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία. Θα παρουσιαστεί το ερωτηματολόγιο επιθεώρησης του και θα αναλυθούν κάθε μία από τις απαιτήσεις του. Ταυτόχρονα, θα παρουσιαστεί και η διαδικασία για την ένταξη μιας γεωργικής εκμετάλλευσης στο πρόγραμμα βιολογικής του ΥΠΑΑΤ.
  • Θα παρουσιαστεί διεξοδικά το σύστημα διαχείρισης ολοκληρωμένης γεωργίας, για την παραγωγή «πιστοποιημένων προϊόντων», ως την πλέον επικρατούσα εναλλακτική μορφή γεωργίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα αναλυθεί βήμα-βήμα το ερωτηματολόγιο (checklist) εσωτερικής επιθεώρησης.
  • Θα προσδιοριστούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι καινοτόμες δράσεις της αειφορικής γεωργίας, που οδηγούν σε μειωμένο κόστος παραγωγής-διακίνησης-διάθεσης, ποιότητα στο προϊόν και ασφάλεια για την υγεία του παραγωγού.
  • Θα αναπτυχθούν τα προληπτικά μέτρα και οι διεργασίες που εφαρμόζονται από τα πρότυπα, για ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της παραγωγικής διαδικασίας στην αειφορία του περιβάλλοντος.
  • Θα γίνει συγκριτική ανάλυση (SWAT) μεταξύ βιολογικής, ολοκληρωμένης και συμβατικής γεωργίας.
  • Θα προσδιοριστούν και τα περιβαλλοντικά θέματα (environmental aspects) που αγγίζουν την διαχείριση ποιότητας στην γεωργική παραγωγή.
  • Τέλος, θα εξεταστεί η διαδικασία ελέγχου και διαχείρισης κρίσεων (πχ Covid-19).

Μαθησιακοί Στόχοι

Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές αρχές της Διαχείρισης Ποιότητας στη Γεωργία. Τα μαθησιακά αποτελέσματα θα επιτευχθούν μέσα από τους στόχους του μαθήματος

Στόχοι του μαθήματος είναι ο φοιτητής:

  1. Να εισαχθεί στις βασικές έννοιες των αειφορικών συστημάτων διαχείρισης της ποιότητας που εφαρμόζονται στη γεωργία και στη σύνδεση της έννοιας και του ρόλου του με τους εκάστοτε στρατηγικούς επιχειρηματικούς στόχους της αγροτικής εκμετάλλευσης.
  2. Να αντιλαμβάνεται την ουσιαστική συνεισφορά των συστημάτων αυτών στην ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, στην ασφαλή κατανάλωση του, στην υγεία των εμπλεκομένων (γεωργών) και στην προστασία του περιβάλλοντος.
  3. Να γνωρίσει όλα τα μοντέλα/συστήματα διαχείρισης αειφορικής γεωργίας, καθώς και τις απαιτήσεις – υποχρεώσεις – δεσμεύσεις, που προκύπτουν για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις (βιολογική γεωργία – ολοκληρωμένη διαχείριση).
  4. Να γνωρίσει τις έννοιες και τη χρησιμότητα της διαχείρισης ποιότητας, να μπορεί να αναγνωρίσει τους κινδύνους και τα κρίσιμα σημεία στην παραγωγική διαδικασία αγροτικών προϊόντων.
  5. Να μπορεί να επιθεωρήσει και να πιστοποιήσει μια αγροτική εκμετάλλευση, σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα 1) της βιολογικής και 2) της ολοκληρωμένης γεωργίας.
  6. Να αντιλαμβάνεται τις ιδιαιτερότητες τις διαχείρισης των βιολογικών προϊόντων και των προβλημάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή της βιοκαλλιέργειας σε επίπεδο οικονομικότητας και διοίκησης.
  7. Να ευαισθητοποιηθεί πάνω σε θέματα βιολογικής γεωργίας, τόσο από την κοινωνιολογική του διάσταση, όσο και από την οικονομοτεχνική του.
  8. Να αντιλαμβάνεται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε μια αγροτική εκμετάλλευση, που εφαρμόζει ένα από τα συστήματα αειφορικής γεωργίας, αλλά και τα πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν από την καθημερινή εφαρμογή τους.
  9. Να ευαισθητοποιηθεί πάνω σε θέματα διαχείρισης ποιότητας των παραγομένων αγροτικών προϊόντων και την ασφάλεια που αυτά παρέχουν στην υγεία και ποιότητα ζωής των καταναλωτών.
  10. Να διδαχτεί τη διαχείριση κρίσεων από έκτακτες καταστάσεις κρίσης (πχ Covid-19) και να αναπροσαρμόζει την πολιτική ποιότητας.
  11. Να έρθει σε επαφή με επαγγελματίες του είδους, τόσο σε επίπεδο επιθεωρούμενου (γεωργού) όσο και σε επίπεδο επιθεωρητή συστημάτων διαχείρισης ποιότητας, ώστε να πάρει παραδείγματα καλής πρακτικής και  εφαρμογής των γνώσεων που πήραν κατά τη διδασκαλία του  μαθήματος.
  12. Να αναγνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να εμφανίζονται σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας ενός αγροτικού προϊόντος, ώστε να ελαχιστοποιούν την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων ασφαλείας για τα τρόφιμα.

Οι στόχοι του μαθήματος θα επιτευχθούν:

  • με τη συγκριτική παρουσίαση της διοίκησης και της οργάνωσης μεταξύ πιστοποιημένων και μη, αγροτικών εκμεταλλεύσεων, ώστε να αποδειχθεί η οικονομικότητα και η ωφελιμότητα της διαχείρισης ποιότητας για την εκμετάλλευση, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων της.
  • με την ανάπτυξη συγκεκριμένων παραδειγμάτων από δικές μου πιστοποιημένες εφαρμογές συστημάτων διαχείρισης αειφορικής γεωργίας.
  • με την ανάλυση (βήμα προς βήμα) των διαδικασιών των προτύπων πιστοποίησης της διαχείρισης ποιότητας.
  • με τη μελέτη και παρουσίαση από τους ίδιους τους φοιτητές μελέτης εφαρμογής συστήματος διαχείρισης ποιότητας.
  • Με τη σύνταξη ενός σχεδίου ποιότητας έργου και τη συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου εσωτερικής επιθεώρησης.
  • με την επίσκεψη σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις για άμεση παρακολούθηση της εφαρμογής ενός συστήματος ποιότητας, κατά την ημέρα της εξωτερικής επιθεώρησης.
  • με την πρόσκληση για διάλεξη/συζήτηση υπευθύνων διαχείρισης ποιότητας και εξωτερικών επιθεωρητών συστημάτων ποιότητας από τους οργανισμούς πιστοποίησης ζωντανά ή μέσω skype/zoom.

Γενικές Ικανότητες

  • Αυτόνομη εργασία.
  • Ομαδική εργασία.
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων.
  • Κριτική ικανότητα διαχωρισμού δειγμάτων.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

  • Πρόσωπο με πρόσωπο.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

  • Χρήση Τ.Π.Ε. τόσο στις παραδόσεις των μαθημάτων όσο και στην εργαστηριακή εκπαίδευση με στόχο την πρόκληση διαλόγου με τους φοιτητές και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης τους.
  • Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω της  ηλεκτρονικής πλατφόρμας e‐class.

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις39
Αυτοτελής Μελέτη86
Σύνολο125

Αξιολόγηση Φοιτητών

Μέθοδος αξιολόγησης:

  • Ερωτήσεις σύντομης απάντησης.
  • Εργαστηριακή Εργασία.
  • Ερωτήσεις ανάπτυξης.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

  1. Βιβλίο [102070951]: Ποιότητα και Ασφάλεια Τροφίμων και Ποτών, 2η Έκδοση, Τσάκνης Ιωάννης.
  2. Βιβλίο [94701965]: Διαχείριση Ποιότητας στις Επιχειρήσεις Γεωργίας, Τροφίμων και Ποτών, Καρυπίδης Φίλιππος, Κοντογεώργος Αχιλλέας, Τσελεμπής Δημήτριος.
  3. Παυλίδης, Σ., Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων, ΤΕΙ Καβάλας, 2016.
  4. Παπαναγιώτου Ε., Μηλιάδου Δ., Φωτόπουλος Χ., Βιολογική γεωργία, φυτική και ζωική παραγωγή, Δίκτυο Βιολογικής Γεωργίας (Εύδοξος).
  5. Επιτροπάκης, Τ., Βιολογική Γεωργία, Εκδόσεις Έμβρυο, Αθήνα, 2000.
  6. Barker, AV., Επιστήμη και Τεχνολογία βιολογικής γεωργίας, Εκδόσεις Έμβρυο, Αθήνα, 2010.
  7. Papadopoulos, S, Markopoulos, T. (2015). Factors Affecting the Implementation of Integrated Agriculture in Greece. ELSEVIER Procedia Economics and Finance 33 (2015) 269 – 276.
  8. Papadopoulos, S., Zafeiriou, E., Karelakis, C., Koutroumanidis, T. (2016). Investigating farmer’s perception for adopting alternative farming systems. Springer 2016. Contributions to Economics The First Decade of Living with the Global Crisis XII, ISBN: 978-3-319-24266-8. http://www.springer.com/978-3-319-24266-8.
  9. Papadopoulos, S., Zafeiriou, E., Karelakis, C., Koutroumanidis, T. (2016). Going sustainable or conventional? Evaluating the CAP’s impacts on the implementation of sustainable forms of agriculture-case of Greece. Land Use Policy 47 (2015) 90–97.
  10. Papadopoulos, S., Zafeiriou, E., Karelakis, C., Koutroumanidis, T. (2018). Organics or not? Prospects for Uptaking Organic Farming. New Medit 1/2018 DOI:10.30682/nm1801b.
  11. Papadopoulos, S., Markopoulos, T., Chousou, Ch., Natos, D., Mattas, K. Highlighting a Key Question for the Common Agricultural Policy: Adoption of Agriculture System Types. Int.J. Food System Dynamics 10 (3), 2019, 250-261.
  12. Markopoulos, T., Papadopoulos, S., Chousou, Ch., Natos, D., Mattas, K. CAP’s Impacts on the Selling Points of Agricultural Supplies and Local Economy. Springer 2020. Cooperative Management Sustainable Food Chain and Ecosystems ISBN 978-3-030-39608-4 ISBN 978-3-030-39609-1 (eBook)  https://doi.org/10.1007/978-3-030-39609-1.