Μαθήματα

Αμπελουργία

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

Θεωρία

  • Εισαγωγή: Προέλευση της αμπέλου (ιστορικά στοιχεία και βοτανική καταγωγή). Η αμπελοκαλλιέργεια στην Ελλάδα και στον κόσμο. Παραγωγή αμπελουργικών και αμπελοοινικών προϊόντων.
  • Μορφολογία και ανατομία της αμπέλου. Γενική μορφή του φυτού, τα μέρη της αμπέλου.
  • Φυσιολογία αμπέλου. Σχέση νερού – φυτού, φωτοσύνθεση, αναπνοή, θρεπτικά συστατικά, ανόργανη θρέψη, λήθαργος.
  • Κύκλος βλάστησης της αμπέλου (δακρύρροια, εκβλάστηση, αύξηση και ανάπτυξη του βλαστού και των οργάνων).
  • Κύκλος αναπαραγωγής της αμπέλου (Διαφοροποίηση λανθανόντων οφθαλμών, άνθιση, επικονίαση, γονιμοποίηση, καρπόδεση κ.α.).
  • Ανάπτυξη των ραγών, βιοσύνθεση και εξέλιξη των μεταβολιτών ποιότητας (σάκχαρα, οργανικά οξέα, φαινολικά συστατικά, αζωτούχες ενώσεις, αρωματικές ενώσεις). Ωρίμανση, προσδιορισμός του σταδίου ωρίμανσης. Χημική σύνθεση της ράγας και της σταφυλής – Τρύγος.
  • Συστήματα διαμόρφωσης (χαμηλά, ψηλά, διαιρούμενα κ.α.), κλαδέματα καρποφορίας (κλάδεμα νεαρών φυτών, κατανομή φορτίου κ.τ.λ.).
  • Καλλιεργητικές φροντίδες: κλαδέματα, άρδευση, λίπανση, διαχείριση φυσικής βλάστησης, κατεργασία εδάφους κ.α.

Εργαστήριο

Oι εργαστηριακές ασκήσεις στηρίζονται στις θεωρητικές ενότητες και περιλαμβάνουν παρατήρηση μορφολογικών χαρακτηριστικών του αμπελιού, κατανόηση και σημασία κλαδεμάτων κ.α. καθώς και επισκέψεις σε αντίστοιχα πεδία (π.χ. αμπελώνες, οινοποιεία, καταστήματα γεωργικoύ εξοπλισμού).

Μαθησιακοί Στόχοι

Η ύλη του μαθήματος της Αμπελουργίας στοχεύει στην κατανόηση της ανάπτυξης της αμπέλου περιγράφοντας μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά της και αναπτύσσοντας τις βασικές αρχές της αμπελουργίας. Επιπλέον στο μάθημα γίνεται αναφορά στις φυσιολογικές λειτουργίες της αμπέλου και αναπτύσσεται λεπτομερώς ο βλαστικός και παραγωγικός κύκλος της. Παράλληλα περιγράφονται οι καλλιεργητικές τεχνικές που εφαρμόζονται σε ένα αμπελώνα για τη σωστή διαχείριση του και την παραγωγή αμπελουργικών και αμπελοοινικών προϊόντων.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής θα είναι σε θέση:

  • να γνωρίζει τις λειτουργίες αύξησης και ανάπτυξης της αμπέλου και να μπορεί να τις συνδέσει με τις μορφολογικές και ανατομικές ιδιαιτερότητες των βλαστικών και αναπαραγωγικών οργάνων της,
  • να γνωρίζει τις βασικές αρχές του μεταβολισμού της αμπέλου και την ανταπόκριση του φυτού στους διάφορους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες,
  • να αξιολογεί τις ανάγκες της αμπέλου στις εκάστοτε περιβαλλοντικές συνθήκες με στόχο τη βελτιστοποίηση της ποιότητας των σταφυλιών και του παραγόμενου οίνου,
  • να εφαρμόζει καλλιεργητικές φροντίδες με στόχο την εφαρμογή συστημάτων διαμόρφωσης, τη διαχείρισης της βλάστησης και τη διαχείριση της παραγωγής ενός αμπελώνα.

Γενικές Ικανότητες

  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη.
  • Λήψη αποφάσεων.
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων.
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον.
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

  • Πρόσωπο με πρόσωπο.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

  • Χρήση Τ.Π.Ε. τόσο στις παραδόσεις των μαθημάτων όσο και στην εργαστηριακή εκπαίδευση με στόχο την πρόκληση διαλόγου με τους φοιτητές και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης τους.
  • Παρουσίαση video με καλλιεργητικές τεχνικές.
  • Επίδειξη εξοπλισμού.
  • Σεμινάρια, ημερίδες με σχετικό περιεχόμενο.
  • Εκπαιδευτικές επισκέψεις σε αμπελώνες, οινοποιεία.
  • Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω της  ηλεκτρονικής πλατφόρμας e‐class.

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις26
Εργαστηριακές Ασκήσεις13
Μελέτη και ανάλυση βιβλιογραφίας18
Συγγραφή εργασίας18
Σύνολο75

Αξιολόγηση Φοιτητών

Η αξιολόγηση στη θεωρία και το εργαστήριο του μαθήματος προκύπτει από

  • την ατομική ή ομαδική εργασία,
  • την παρουσίαση της εργασίας,
  • τη συμμετοχή στις εργαστηριακές ασκήσεις και
  • την τελική γραπτή εξέταση σε θέματα διαβαθμισμένης δυσκολίας μέσα από διάφορους τύπους ερωτήσεων (πολλαπλής επιλογής, σύντομης απάντησης).

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

  1. ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ, Ν.Α. Νικολάου, Εκδόσεις: Σύγχρονη Παιδεία, 2020.
  2. ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ, Μ.Ν. Σταυρακάκης, Εκδόσεις: Εμβρυο, 2019.
  3. ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ ΓΙΑ ΚΡΑΣΙΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ, Α. Τσακίρης, Εκδόσεις: ΨΥΧΑΛΟΥ, 2016.
  4. The Science of Grapevines (Second Edition), Edit by Markus Keller, Academic Press, 2020, ISBN 978-0-12-816365-8.
  5. Managing Wine Quality (Second edition) – Volume One: Viticulture and Wine Quality, Edit by Andrew G. Reynolds, In Woodhead Publishing Series in Food Science, Technology and Nutrition, Woodhead Publishing, 2022.
  6. Wine Science (Fifth Edition) – Principles and Applications, Edit by Ronald S. Jackson, In Food Science and Technology, Academic Press, 2020.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

  1. Vitis,
  2. Australian Journal of Grape and Wine Research,
  3. American Journal of Oenology and Viticulture,
  4. Journal of Wine Research,
  5. Plants.